برای برق کشی اماکن مختلف مانند صنایع مختلف، اماکن اداری، تجاری، مسکونی و غیره عدم توجه به استاندارد ها و رعایت نکردن مسائل ایمنی باعث بروز خسارت های مختلف مانند آتش سوزی، برق گرفتگی و غیره می‌شود.
برای جلوگیری از چنین مشکلاتی در سیستم برقی از کلید محافظ استفاده می‌شود برای این که همه چیز در مورد فیوز محافظ جان را یاد بگیرید و بدانید نحوه عملکرد کلید محافظ جان چیست؟ توصیه می‌شود این محتوای نمایندگی زیمنس را به طور کامل مطالعه کنید.
کلید محافظ جان چیست؟
یکی از انواع کلیدهای حفاظتی برقی، کلید محافظ جان است که در یک سیستم برقی برای حفاظت اشخاص و تجهیزات استفاده می‌شود.
این نوع کلید حفاظتی در هنگام تماس غیر مستقیم با برق مانع از ایجاد شوک می‌شود؛ لذا کلید محافظ جان از ایمن ترین کلید های حفاظت محسوب می‌شود و به تشخیص و قطع جریان نشتی برق کمک میکند.
تا اینجا آشنا شده‌اید که کلید محافظ جان چیست در ادامه شما را با نحوه عملکرد این نوع کلید می‌خواهیم، آشنا کنیم نحوه عملکرد کلید محافظ به این صورت است که باعث قطع شدن مدار در صورت وجود اختلاف بین جریان رفت و برگشت می‌شود. در واقع این کلید اندازه گیری جریان خروجی و ورودی به دستگاه را انجام می‌دهد.
مقدار جریان رفت با جریان برگشت در حالت عادی برابر است؛ ولی اگر قسمت های الکتریکی مدار یا سیم های فاز به بدنه اتصال پیدا کنند باعث ایجاد اختلاف جریان می‌شود که در این صورت می‌توان گفت نشتی جریان وجود دارد.
در واقع کلید محافظ جان می‌تواند این نشتی را تشخیص دهد و مدار را قطع کند. کلید مینیاتوری نمی‌تواند مقدار کمی از نشتی را تشخیص دهد و همین موجب برق گرفتگی و آتش سوزی می‌شود.
در صورتی که کلید محافظ جان در کسری از ثانیه وقوع نشتی را تشخیص می‌دهد و مدار را قطع میکند. کلید جریان دیفرانسیلی، کلید جریان باقی مانده و کلید جریان تفاضلی از دیگر نام های کلید محافظ جان هستند.
در تمامی مدارها، مطابق با استانداردهای ایمنی ساختمان وجود کلید جریان تفاضلی الزامی است. کلید RCD یا کلید محافظ جان در چهار منطقه از ساختمان وجود آن الزامی بوده این مناطق شامل گزینه های زیر میشوند:
- تابلو برق ورودی
وجود کلید محافظتی در تابلو برق ورودی می‌تواند از تابلو در برابر آتش سوزی ناشی از اضافه بار و اتصال کوتاه جلوگیری کند.
- سوییچ ها و پریزها
وجود کلید حفاظت جان در پریزها و سوییچ ها از ایجاد خطراتی مانند برق گرفتگی کاربر جلوگیری میکند.
- حمام، سرویس بهداشتی و کلیه مناطق مرطوب
وجود کلیدهای نشتی جریان در سوییچ ها و پریزها لازم و ضروری می‌باشد؛ چون اگر پوست بدن در محیط های مرطوب، خیس باشد جریان الکتریکی می‌تواند باعث برق گرفتگی شود.
جهت مشاهده کلید اتوماتیک زیمنس و دریافت لیست قیمت کلیک کنید.
انواع کلید محافظ جان
انواع کلید محافظ جان RCD یا Residual Current Device شامل گزینه های زیر میشوند:
کلیدهای RCCB
این کلیدها در برابر جریان نشتی از سیستم برق حفاظت میکنند که با نام کلیدهای حفاظت قطع جریان نشتی که اضافه بار ندارد، شناخته میشوند.
کلید های RCBC
این نوع کلید ها علاوه بر این که از جریان نشتی حفاظت میکنند در برابر جریان اضافه بار هم محافظت می‌نمایند.
جهت کسب اطلاع از قیمت کلید حرارتی زیمنس (اورجینال) کلیک کنید.
انواع کلاس کلید محافظ جان شامل موارد زیر میشوند:
کلید محافظ جان نوع AC
این نوع کلید برای تشخیص جریان نشتی متناوب یا همان جریان AC استفاده می‌شود.
کلید محافظ جان نوع A
برای تشخیص جریان نشتی متناوب یا جریان پالسی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
کلید محافظ جان نوع B
برای تشخیص جریان مستقیم DC، جریان پالسی DC، جریان نشتی متناوب و جریان های AC مناسب می‌باشد.
انواع کلید محافظ جان بر اساس نوع برق مصرفی به دو دسته تقسیم میشوند:
- کلید محافظ جان تک فاز
- کلید محافظ جان سه فاز
نحوه عملکرد کلید محافظ جان
عملکرد محافظ جان به این گونه است که جریان های ورودی و خروجی را با یکدیگر مقایسه میکند و اگر حتی یک نشتی را شناسایی کند، اجازه اتصال مجدد نمی‌دهد، تا زمانی که مشکل نشتی برطرف شود؛ این موضوع می‌تواند مانع برق گرفتگی افراد در تماس های مستقیم و یا غیر مستقیم شود.
مزایا و معایب کلید محافظ جان
همان طور که قبلا اشاره کرده‌ایم کلید محافظ جان RCD می‌تواند از تجهیزات مختلف، دستگاه ها و افراد در حین نشتی جریان در یک سیستم برق جلوگیری کند. در این قسمت از محتوا مزایا و معایب کلید محافظ جان را قصد داریم برای شما عزیزان بیان کنیم.
اگر در یک سیستم سیم کشی ساختمان یا بدنه وسایل الکتریکی، نشتی جریان وجود داشته باشد این میزان نشتی با گذشت زمان افزایش پیدا میکند که این می‌تواند به صنایع یا وسایل برقی در منزل آسیب بزند و باعث سوختن آن ها شود.
از دیگر مزایای کلید محافظ جان می‌توان به محافظت جانی و مالی، کاهش مقدار هدر رفتن انرژی الکتریکی و صرفه اقتصادی آن اشاره کرد.
یکی از معایب کلید محافظ جان این است که نشتی جریان را می‌تواند، تشخیص دهد؛ ولی در برابر جریان از اضافه بار و اتصال کوتاه نمی‌تواند، محافظت کند. برای رفع این مشکل باید از یک کلید محافظ جان ترکیبی در جریان های پایین استفاده کرد که در اصل شامل یک کلید مینیاتوری و یک کلید محافظ جان است.
علاوه بر این، میزان تاخیر در قطع و رنج جریان حساسیت، کلید قابل تغییر نیست از رله ارت فالت برای رفع این مشکل می‌توان استفاده کرد. زمان تاخیر قطع رله و رنج جریان حساسیت قابل تنظیم است.
عدم تعادل در جریان های برگشت مدار و جریان های هادی تغذیه را یک کلید نشت جریان خالص، می تواند تشخیص دهد؛ ولی نمی‌تواند در برابر اتصال کوتاه یا باز مانند قطع کننده مدار مینیاتوری یا فیوز محافظت کند.
اگر کلید محافظ جان اختلاف جریان ورودی و خروجی را نتواند با دقت تشخیص دهد، قابلیت اطمینان کمی دارد. ممکن است در حالت های عادی در اثر تشخیص اشتباه جریان قطع شود. اگر با حساسیت مناسب کلید محافظ جان انتخاب نشود، می‌تواند باعث آسیب جانی گردد.
به عنوان مثال، انسان نمی‌تواند تا حد 30 میلی آمپر یک فشار الکتریکی را تحمل کند. در حالی که حدود 30 میلی آمپر بالاتر باعث فلج تنفسی، 10 میلی آمپر به بعد انقباض عضلانی و حداکثر 10 میلی آمپر احساس خفگی ایجاد می‌نماید.
به عنوان مثال کلید محافظ جام LS RKP-1P+N-10A در مدارهای که جریان 10 آمپر وجود دارد، مورد استفاده قرار می‌گیرد و تا 30 میلی آمپر جریان نشتی را می‌تواند، تشخیص دهد. کلید جریان باقی مانده، کلید دیفرانسیلی یا همان کلید محافظ جریان در مدار برای ایمنی بیشتر استفاده می‌شود.
نحوه نصب کلید محافظ جان
در این قسمت قصد داریم طریقه نصب کلید محافظ جان را به صورت کلی بررسی کنیم؛ نکته کلیدی که در زمان نصب کلید محافظ جان باید به آن دقت داشته باشید این است که پیش از نصب کلید بر روی مدار مورد نظر، حتما با دستگاه آمپرسنج میزان نشتی جریان ها را بررسی کنید و در صورتی که از 2 درصد بیشتر است، حتما اول نشتی را بر طرف کنید و بعد از آن اقدام به نصب کنید.
در کلیدهای دو پل سیم نول را پیدا کرده و آن را به ترمینال با علامت N متصل کنید و سیم فاز به ترمینال با علامت L متصل کنید.
درجه حفاظت از کلیدها در مقابل اجسام خارجی را روی IP 40 تنظیم کنید.
ایا کلید محافظ جان بدون ارت عمل میکند؟
برای این که بدانید ایا کلید محافظ جان بدون ارت عمل میکند؟ این قسمت را با دقت مطالعه بفرمایید.
برای نصب و عملکرد کلید RCCB یا کلید محافظ جان به سیستم زمین و سیم ارت نیاز است؛ چون با بروز خطای نشتی باید از یک مسیر به زمین جریان الکتریکی نشتی تخلیه شود.
این تخلیه از طریق سیستم ارتینگ یا سیم ارت انجام می‌شود اگر این مسیر در هنگام بروز نشتی وجود نداشته باشد باعث می‌شود شخصی که در محل نشتی قرار گرفته، دچار شوک الکتریکی شود.
شرایط استفاده از کلیدهای محافظ جان شامل گزینه های زیر میشوند:
- جریان قطع خودکار یا میزان حساسیت کلید های محافظ جان با مدت زمان قطع تا حداکثر 150 میلی ثانیه از 10 تا 500 میلی ثانیه است.
- از کلیدهای محافظ جان 4 پل در کاربردهای سه فاز یا واحدهای صنعتی استفاده می‌شود؛ ولی از کلید محافظ جان دوپل در مصارف تک فاز یا واحدهای ساختمان استفاده می‌گردد.
- کلید های RCCB حفاظت اضافه بار یا اتصال کوتاه را ندارند به همین دلیل از کلید مینیاتوری قبل از مدار استفاده می‌شود.
- در آمپرهای 6 تا 100 آمپر کلیدهای محافظ جان ساخته میشوند.
برای خرید و قیمت پی ال سی زیمنس کارشناسان تکنوکلید می‌توانند شما را در این زمینه راهنمایی کنند تا خریدی مطمئن و درست داشته باشید.